Πιστεύω, καλό μου δαιμόνιο, ότι κάτι λείπει από τη μελέτη μας του κόσμου των Ιδεών, και αυτό πρέπει να είναι τώρα το αντικείμενο στην έρευνά μας. Εδώ θα φανεί ότι η εφαρμογή της σκέψης στη σκέψη, όπως την εννοούμε, δεν είναι γυάλινος πύργος, κι έτσι θα διαφέρει η σκέψη μου από την πεντάμορφή σου τη φυλακισμένη. Θα ονομάσουμε –για την ώρα– αλήθεια την εφαρμογή της σκέψης πάνω στη σκέψη εφόσον έχει τη σφραγίδα της αιωνιότητας.
Η αλήθεια είναι έργο του ανθρώπου σαν πνεύμα. Τι εννοώ μ’αυτό; Όταν λέω, θα ταξιδέψω στο Παρίσι, πεινάω, διψάω, κ.τ.λ., μιλάω εγώ, βρίσκομαι μες στο άτομό μου, μιλάει η ατομικότητά μου με τις ανάγκες και τα χαρακτηριστικά της, που με ξεχωρίζει απ’όλους τους άλλους ανθρώπους, που έζησαν και θα ζήσουν. Μιλάει το εγώ μου, η ατομική μου συνείδηση. Όταν όμως λέω : “2+2=4, το τρίγωνο έχει τρεις γωνίες και τρεις πλευρές, έχω γνώση του εαυτού μου, όλοι οι ζωικοί οργανισμοί γεννιούνται – ζουν και πεθαίνουν κ.τ.λ.”, δεν είμαι πια εγώ που τα λέω. Όταν μιλάω έτσι, έχω κάνει την ανακάλυψη ότι είμαι πνεύμα, ότι πλάι μου υπάρχουν κι άλλα πνεύματα, έχω βγει, αν μπορώ να το πω έτσι, από τον εαυτό μου, έχω ξεχυθεί σε μια συνείδηση που αγκαλιάζει το σύμπαν. Μέσα από μένα μιλάει το πνεύμα, απρόσωπο, που απαντά στα ερωτηματικά, που θέτει το ίδιο στον εαυτό του.
Όντας στο δεύτερο αυτό στάδιο ο άνθρωπος δημιουργεί την αλήθεια, και τόσο περισσότερο επιτυχαίνει όσο βαθύτερα αναγνωρίζει αυτή του την ιδιότητα. Όσο περισσότερο την αγνοεί, το ζωικό κυρίως εγώ, έρχεται να τον παραπλανήσει. Η παραπλάνηση μπορεί να εκδηλωθεί στις εξής κυρίως κατευθύνσεις :
1)Τρομαγμένος, είτε θαμπωμένος από τη φύση, ή και απ’τον ίδιο τον εαυτό του ο άνθρωπος, μπορεί να μην επιτρέψει στο πνεύμα του την έρευνα. Θα πάρει απέναντι σε όλα λατρευτική στάση. Δεν θα έχει συλλάβει το νόημα του πνεύματος. Τον εαυτό του θα τον βλέπει μόνο ως εξάρτημα της “θείας” δύναμης και καθόλου σαν αυτοτελές ον.
2)Παραστρατημένος από μια υπερεκτίμηση του νοήματος του πνεύματος, ζητά την επικύρωση του έργου του από το πνεύμα ως πνεύμα, αλλά το έργο του αυτό στρέφεται αποκλειστικά γύρω από τον εαυτό του. Πέρα και γύρω απ’αυτόν δεν βλέπει τίποτ’άλλο.
3)Ξεχνώντας ολότελα πως είναι πνεύμα, θυμάται μόνο και πιστεύει τον εαυτό του σύνολο οργάνων και λειτουργιών, που καθορίζονται αιτιοκρατικά από την ίδια αναγκαιότητα που διέπει τη φορά της βολής ενός όπλου. Εδώ είναι τέλεια παραγνώριση της ανθρώπινης φύσης, Ο άνθρωπος πείθεται, έτσι απλά, πως είναι ένα πράγμα, ένας ζωικός οργανισμός, το πολύ – πολύ πολύπλοκος.
Το μικρό δαιμόνιο μού φωνάζει σατανικά, κτυπώντας με διαβολική χαρά τα χεράκια του. «Φίλε, μου λέει, είσαι μόνο Εσύ, τίποτ’άλλο από Εσύ. Συνείδηση; Πνεύμα; Μπα, πού βρέθηκαν; Είναι ο καπνός που αφήνει η καμινάδα». Σε μια τέτοια αντίληψη των πραγμάτων, τι νόημα μπορεί να έχει η αλήθεια; Αφού η συνείδηση και το πνεύμα είναι καπνός, που χάνεται στον αέρα, χωρίς να ασκεί καμιά επίδραση στον άνθρωπο, γιατί αυτό θέλει να πει το δαιμόνιο, αφού όλα είναι από πριν καθορισμένα να γίνουν όπως γίνονται, και το μειδίαμα, που θα γελάσω και το δάκρυ, που θ’αφήσω να ξεφύγει από το μάτι μου και η σκέψη, που μου έρχεται αυτή τη στιγμή και η στάση στην οποία βρίσκομαι και η έκφραση του προσώπου μου και η σκέψη, που θα μου έρθει κατόπιν κ.ο.κ., αφού όλα όσα αισθάνομαι, νιώθω, γνωρίζω και θέλω, είναι καθορισμένα από πριν να γίνουν όπως γίνονται, και όπως θα γίνουν, με την ίδια ακρίβεια και αναγκαιότητα με την οποία, όπως είπα και πριν λίγο, κανονίζεται και η φορά της βολής ενός όπλου, ποιος θα με βγάλει τότε απ’την τρομερή υποψία, ότι τα πράγματα δεν είναι έτσι, όπως τα βλέπω, αλλά τα βλέπω έτσι, διότι είναι καθορισμένα να τα δω έτσι; Είναι περιττό να επιμείνουμε. Σε μια τέτοια ενατένιση των πραγμάτων, η λέξη αλήθεια δεν έχει κανένα νόημα, αφού η αλήθεια προϋποθέτει ως δημιουργό της ένα όργανο θεμελιακά ελεύθερο, που κρατά απέναντι στα πράγματα τη στάση του αδέκαστου δικαστή, απέναντι στο πολύτροπο, πολύβουο και πολυμήχανο κοινό των κατηγορούντων και κατηγορουμένων… Αλλά μήπως εδώ η απάντηση είναι έτοιμη; Και η τρομερή μου υποψία είναι καθορισμένο να γίνει, όπως γίνεται;
©Μανώλης Μεσσήνης